Toegegeven, het was even schrikken toen ik ‘De Bijbel in 730 dagen’ op de website van de Vrijzinnigen voorbij zag komen. ‘Zie je wel’ dacht ik eerder nog, ‘ze zijn echt zo conservatief en orthodox als ik dacht dat ze zouden zijn…’ Bijna was ik afgehaakt, had ik niet gesolliciteerd naar die vacante functie. Maar maandag 26 juni zat ik er toch bij als nieuwe PR en Communicatiemedewerker van de vereniging. Want dit is geen simpel ‘Bijbelklasje’, maar een discussiegroep van mensen van verschillende gezindten. Ze spitten gezamenlijk de Bijbel door en vertellen elkaar wat ze voelen/ervaren bij bepaalde passages. Kijk, dat kan ik ook; zelfs als ‘heiden’.

Ik had ook huiswerk. Psalm 36 tot en met 74 lezen en dan moest ik die bewuste avond vertellen wat ik daar zoal bij voelde. De hele dag maakte ik me er druk om. Ten eerste moest ik gaan zoeken naar een Bijbel, want die bezit ik niet. Ten tweede zou ik voor het eerst sinds lange tijd (weer) in ‘dat boek’ moeten lezen, en ik zou er ook nog – als derde – iets zinnigs over moeten kunnen zeggen dat dan mogelijk tot een discussie met de anderen zou leiden. Over dat laatste maakte ik me niet zoveel zorgen. Een discussie ontlokken is niet zo moeilijk. Maar hoe omkleed je het zo dat je mensen niet tegen de schenen schopt? Dat er een respectvolle discussie ontstaat?

Zware kost
Mijn angstig vermoeden werd bewaarheid. Deze Psalmen zijn zware kost. Ze vertellen over hoe het Joodse volk door buitenlandse mogendheden wordt belaagd en uit elkaar gerukt. Ze gaan over koning David die vol geweeklaag God om hulp vraagt; zo erg, dat ik vond dat hij zich zou moeten schamen voor zoveel gemekker. Maar zover was ik in eerste instantie nog lang niet, want de eerste drie Psalmen getuigden mijns inziens van een onverdraagzaamheid die me de haren te berge deed rijzen: onbuigzame, intolerante christenen die alleen van zichzelf vinden dat ze goede mensen zijn; bah! Tenslotte stond er toch echt dat ‘de niet-gelovige, hij die God verwerpt, een misdadiger is’ en dat hij slechts één ding wil: de dood van de gelovige om vervolgens zichzelf diens bezit toe te eigenen. De onverdraagzaamheid droop ervan af en deed me huiveren.

Tijdens de discussie-avond – waar overigens niet werd gediscussieerd, maar netjes met elkaar werd gepraat en vooral ook veel geluisterd – mocht ik mijn bevindingen allemaal opdissen, en ik geloof niet dat er ook maar iemand was die mij mijn interpretatie kwalijk nam. Dat was mooi. Dat voelde goed. Anneke van der Velde, de voorganger van de Vrijzinnigen, was bovendien niet snel tevreden. Ze wilde graag van mij weten wat ik nog meer had gelezen, gevoeld, ervaren…

“Publicatie in De Brug van dinsdag 4 juli 2017”

‘God is liefde’
‘Ik weet niet of ik dat hier, in dit gezelschap, wel kan vertellen’, zo liet ik me ontvallen. Maar Van der Velde en de circa vijftien medecursisten (om ze dan toch maar een soort van naam te geven), moedigden me aan om vooral wél te vertellen wat ik dacht. En dus stak ik van wal: ‘Dit alles is voor mij het bewijs dat de Bijbel echt niet door God is gedicteerd, maar volledig door de mens is bedacht’, begon ik. ‘Dergelijke onverdraagzaamheid en je zo superieur, zo verheven voelen boven anderen, dat is echt menselijk; daar is niets goddelijks aan.’

‘Wat is God dan voor jou?’ wilde ze weten, zonder een oordeel te vellen over hetgeen ik zojuist had verkondigd. En ook de aanwezigen leken me met hun blikken eerder aan te sporen om mijn gevoel te verwoorden, dan dat ze me veroordeelden om wat ik zojuist had gezegd.

‘Als God bestaat, dan is God liefde’, zei ik. ‘En liefde blijkt hier niet uit de door mij gelezen woorden. Ik lees daar iets van een onwrikbare groep gelovigen die zichzelf beter vindt dan anderen. Dat stoot mij heel erg tegen de borst.’ En ik voegde eraan toe dat ik zoveel liever een keer een dienst van een Amerikaanse zwarte gemeenschap zou willen bijwonen in plaats van een willekeurige dienst in Nederland, waar ‘hel en verdoemenis’ van de kansel wordt gepredikt. Dat terwijl je ook in Gods liefde kunt leven en ervan kunt genieten om samen een dienst bij te wonen met mooie liederen, in plaats van het jammerend geweeklaag in de Psalmen die ik vandaag heb mogen lezen. En ik besloot met: ‘Zo slecht gaat het de mensen vandaag de dag toch niet meer?’

Daar was niet iedereen het over eens. ‘Kijk je geen nieuws meer?’ liet iemand zich ontvallen. ‘In andere landen zijn nog volop kindsoldaten en gebeuren nog de meest verschrikkelijke dingen.’ Toch werden al deze opmerkingen niet geplaatst om mij op mijn plek te zetten, maar veel meer om met elkaar te bespreken wat we voelen, wat we ervaren…

Oorlog
‘Wat me wel opvalt is dat ze vroeger, misschien nog wel meer dan nu, met niets anders bezig waren dan oorlog voeren’, zo vond een deelneemster. ‘Ik las ergens een passage waarin ze begonnen met: ‘Zoals te doen gebruikelijk, trokken ze in de lente weer ten strijde…’.’ ‘Om elkaars oogsten, dieren en vrouwen te roven’, aldus een ander. ‘Ik heb eens ergens gelezen dat de Bijbel racistisch is. Dat was geen oordeel, maar een feit. Punt.’

Al met al was het een memorabele avond waarin vele gezindten aanwezig waren (en dus niet alleen Vrijzinnigen), die allemaal op constructieve wijze met elkaar in gesprek gingen. ‘Zelfs ik, een heiden, heb een mooie avond gehad’, liet ik me na afloop tijdens het napraten met enkele dames ontvallen. Ik werd met een glimlach terechtgewezen: ‘Heidenen bestaan niet. Iedereen is geboren als een religieus wezen. Hoe we dat vervolgens belijden en uitdragen is afhankelijk van onze cultuur en onze afkomst.’ Eigenlijk was dat wel een hele mooie conclusie, zo bedacht ik me.

Met weemoed, bijna zoals David in zijn psalm, stelde ik vast dat deze avond één groot nadeel had: een uurtje is veel te kort om samen over deze passages te praten. Daar is veel meer tijd voor nodig. Gelukkig hebben ze 10 juli weer een avond gepland. Ik zal er zijn. U ook?

Alex de Jong

‘De Bijbel in 730 dagen’

‘De Bijbel in 730 dagen’ is een initiatief van De Verrekijkers, de naam voor het samenwerkingsverband tussen de Evangelisch Lutherse Gemeente, de Doopsgezinde Gemeente en de Vereniging van Vrijzinnigen Kampen-Noordoostpolder. Deze samenwerking krijgt ieder jaar meer vorm en inhoud en komt tot uiting in het gezamenlijke programma voor mensen met belangstelling voor verdieping: muziek, beeldende kunst, meditatie, filosofie, boekbesprekingen, diverse lezingen en “de Bijbel in twee jaar”. Doel is om een ieder de gelegenheid te geven op zijn/haar eigen wijze verdieping en verbreding te zoeken en te vinden.

Hoewel de groep inmiddels halverwege de Bijbel is – en er van de beoogde 730 dagen dus al 365 dagen om zijn – kan iedere belangstellende nog steeds inhaken en meedoen! Kom in ieder geval a.s. maandag 10 juli, van 19.30 – 20.30 uur vrijblijvend kijken en meedoen (uw huiswerk is psalm 75 tot en met 114; en na afloop gaat de groep een ijsje in de binnenstad eten!). Locatie: Levensbron, Vloeddijk 62 te Kampen. De toegang en deelname is op basis van een vrijwillige bijdrage. Aanmelden doet u bij Anneke van der Velde, voorganger van de Vereniging van Vrijzinnigen Kampen/Noordoostpolder, email: veld5834@planet.nl.