IK GELOOF HET WEL!
Sinds een paar maanden ben ik weer begonnen met het lezen van de Bijbel ‘van kaft tot kaft’. Deze keer gebruik ik ‘De Bijbel in een jaar’, van het Nederlands Bijbelgenootschap. Elke dag lees ik drie stukken uit de Bijbel: één uit het Oude Testament, één uit Psalmen of Spreuken en één uit het Nieuwe Testament. Zeer aan te bevelen om dat ook eens te doen! Ik sta soms versteld van de teksten en verhalen die ik lees. Wist u bijvoorbeeld dat God de Filistijnen strafte met een aambeien-plaag? En dat de Filistijnen vervolgens gouden beeldjes van aambeien maakten om er weer vanaf te komen? Dat verhaal had ik nog nooit gehoord van de kansel of in de godsdienstles… Maar het staat er echt, in I Samuel 5 en 6. Boeiend om te lezen hoe God volgens de vertellers van de verhalen van het Oude Testament direct ingreep in de levens van mensen en hoe Hij de geschiedenis stuurde met aambeien. Geen vragen over de oorsprong van het kwaad en ziekte: volgens de schrijvers van de teksten in het Oude Testament kwamen ze direct van de Eeuwige.
Mensen in deze tijd kunnen daar niet altijd meer mee uit de voeten. Deze week sprak ik Margriet in het revalidatiecentrum. Ze had een moeilijke jeugd, een ontslag, een scheiding en een uithuisplaatsing van een van haar kinderen achter de rug. En daar was dan nog een hersenbloeding bovenop gekomen. Onbegrijpelijk, dat één mens zoveel te verstouwen krijgt. Ze maakte zelf de vergelijking met Job. Inclusief de vrienden die bij haar op bezoek kwamen met vrome praatjes, en de kaarten met Bijbelteksten die ze van hen kreeg. Ze vroeg zich af, of het God was, die de hand had in al het verdriet dat haar overkwam. En als dat zo was, of ze dan het recht had om boos te zijn of zich af te keren van zo’n wrede God. Ik viel stil. En ik moest denken aan het boekje van Kushner: ‘Als het kwaad goede mensen treft’. Een boekje van zo’n dertig jaar geleden, maar nog steeds zeer betekenisvol. De rabbijn Kushner vraagt zich af waarom hem het verdriet van het overlijden van zijn zoontje heeft getroffen. Hij heeft geen antwoord, hoe hij ook zoekt in de oude teksten en interpretaties daarvan.
Maar, zegt Kushner, het woord ‘antwoord’ kan net zo goed ‘reactie’ betekenen. En al zoekend komt hij in zijn boekje tot het inzicht dat we nooit zullen begrijpen waarom het kwaad mensen treft, maar dat het erom gaat hoe de mens erop reageert en ermee om gaat. Hoe de mens soms in verdriet, cynisme en pijn toch ergens de levensvonk weer vindt of krijgt aangereikt, en die opnieuw voedt met liefde voor de ander, zichzelf en voor het leven. Zoals in Deuteronomium 30 staat: ‘Kies dan het leven!’. En zoals Margriet ervoor kiest om toch maar haar best te doen om dat leven weer op te pakken. Voor haar kinderen.
Anneke van der Velde
voorganger Vereniging van Vrijzinnigen Kampen Noordoostpolder