Omdat een van mijn naasten een intensieve medische behandeling moet ondergaan, kom ik de laatste tijd vaak in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Een centrum dat gespecialiseerd is in kanker. Misschien bent u er ook wel eens geweest, en herkent u, dat als je dat gebouw binnen gaat, je een andere werkelijkheid binnenstapt. Een werkelijkheid van kwetsbaarheid, angst en onzekerheid. Maar ook van vriendelijkheid, hoop en vertrouwen.
Eén van de bestuurders die ooit voor het ziekenhuis actief is geweest, heeft een heel groot prikbord geschonken, waarop mensen in gekleurde post its hun beleving en hartenkreten kunnen schrijven. Het heet ‘Muur van gedachten’. De teksten op de briefjes variëren van: ‘Bedankt voor de goede behandeling, lieve mensen!’, tot: ‘Waarom God?’, en ‘Positief blijven, dan komt het goed!’. Er hangt ook een geeltje in kinderhandschrift waar ik steeds weer om moet lachen: ‘Lieve papa, we slaan jou er samen doorheen!’
Langs die ‘Muur van gedachten’ lopen mensen aan wie je kunt zien dat ze bezorgd zijn, pijn hebben en zwaar ziek zijn. Of juist opgelucht zijn en grapjes maken tegen hun begeleiders. Een wereld van belevingen en levensvragen in een notendop.
Er is ook een stiltecentrum in de hal van het ziekenhuis. Maar dat is meestal opvallend leeg. Misschien hebben mensen in de angst en onrust van de ziekte niet zozeer behoefte aan stille inkeer, maar juist aan het zien van elkaar. Behoefte aan het elkaar in de ogen kijken en zonder woorden ervaren dat je hetzelfde meemaakt. Die verbinding is bijna voelbaar in de hal van het Antoni van Leeuwenhoek. Het is ook bijzonder om te zien dat bijna niemand alléén die hal binnen gaat. Meestal gaan de mensen hand in hand, of met een arm om elkaar heen. En is er geen familie of naaste, dan is er toch een aardige taxichauffeur die zo vriendelijk is nét iets meer te doen door het dragen van de tas, het duwen van de rolstoel, of een praatje voor de afleiding.
En soms, opeens, begint iemand te spelen op de piano die er ook in die hal staat. Net zoals op het station beschikbaar voor iedereen die er even op wil spelen. Dan gebeurt er iets in die hal. Dan wordt met muziek geraakt wat mensen voelen. Soms is het een meditatief stuk, soms een melancholisch stuk, soms iets vrolijks. Je ziet dan aan de ogen van mensen dat het ze raakt. Dat het ze bij hun gevoel brengt, maar ze er ook bovenuit tilt. En dat het verbinding geeft. Dat kan muziek doen. Net als poëzie, literatuur, en geloof.
Is wat er gebeurt in die hal van het ziekenhuis niet een metafoor voor wat we in de kerk proberen te doen, op zondagochtend? Een wereld binnentreden waar we stilstaan bij het lijden, en het goede, de pijn en de dankbaarheid, het leven en de dood. Dat gaat vooral goed als je dat in verbinding doet, met muziek om het onzegbare te verklanken.
Anneke van der Velde
voorganger Vereniging van Vrijzinnigen Kampen/ Noordoostpolder