Lieve mama,

Jij vroeg mij in je laatste column of ik een lievelingsverhaal heb uit de Bijbel. Het eerste verhaal dat dan bij me opkomt is het verhaal van Esther, ook al weet ik eigenlijk niet meer precies hoe dat verliep. Iets met een koning volgens mij. En jij zegt altijd wanneer ik over het verhaal van Esther begin: dat is het enige Bijbelboek waarin het woord ‘God’ niet één keer wordt genoemd!

Wat me denk ik vooral aansprak in het verhaal van Esther was dat een vrouw expliciet de hoofdrol had. Daardoor was er misschien meer ruimte voor identificatie en empathie. Vrouwen vind je in overvloed in de Bijbel: Eva, Ruth en Naomi, Maria, Maria Magdalena, Sarah en Hagar, Rebecca en Lea, Martha, Mirjam etc. Het zou wel interessant zijn om eens te kijken wat voor functie deze vrouwen hebben. Ik kan daar zelf eigenlijk geen eenduidige uitspraak over doen, maar ik weet niet of dit na een studie theologie wel lukt (misschien heb jij daar een antwoord op?).

Vrouwen worden afgeschilderd als zelfredzaam en dapper. Ruth die aren gaat lezen om haar en haar schoonmoeder in onderhoud te voorzien; Mirjam die haar broertje redt door hem in een biezen mandje in het riet te leggen. Maar er wordt ook een beeld geschetst van zondige vrouwen. Sarah die jaloers is op Hager en de engel niet gelooft als hij belooft dat ze nog een kind zal krijgen; Eva die God niet gehoorzaamt en stiekem eet van de verboden appel. De Bijbel is tot stand gekomen in een context waarin gelijkheid tussen man en vrouw nog niet eens een onderwerp van discussie was. Maar dit betekent niet dat vrouwen enkel worden gekenschetst als incapabel of onintelligent. Toch zou ik ook niet zover gaan om te zeggen dat de Bijbel een feministisch manifest avant le lettre was.

Binnen de islam bestaat er een stroming van feministen die de Koran herinterpreteren en kritiek leveren op vrouwonvriendelijke uitleggingen van hun heilige boek. Zij keren zich dus niet perse tegen de islam in hun streven naar emancipatie, maar zoeken deze gelijkheid binnen de religie. Ik vraag me af of er naast islamfeminisme ook een stroming van christenfeminisme plaatsvindt of heeft plaatsgevonden. Veel van mijn vriendinnen die zich feminist noemen, noemen zich niet gelijktijdig religieus. Veel van hen laten zich uit tegen de ‘vrouw onderdrukkende’ aspecten van religie of het christendom specifiek.

Ik kan me daar wel wat bij voorstellen wanneer ik sommige Bijbelteksten lees. Zijn feminisme en religiositeit elkaar tegensprekende concepten binnen het christendom? Voor jou in elk geval niet en ik kan me ook niet herinneren dat de Bijbelverhalen die jij me vroeger voorlas bijzonder anti-emancipatoir op me overkwamen. Maar misschien was dit een kwestie van doordachte selectie van jouw kant. Zou jij jezelf een christenfeminist durven noemen? En hoe ga jij om met teksten in de Bijbel die niet in lijn zijn met jouw eigen overtuigingen, bijvoorbeeld omtrent de positie van vrouwen?

Liefs!

Geerke

 

(illustratie: Stefan Keller/Pixabay.com)